Z podlaskiego kufra, czyli jak powstawał haft na ręczniku obrzędowym

Jak cenne są pamiątki, nie muszę podkreślać. Nadajemy zwykłym z pozoru rzeczom wyjątkową wartość. W swoich szufladach mam kilka takich skarbów po jednej i drugiej babci, biżuterię od mamy lub drobiazgi, z którymi czuję się mocno związana.

W moim regionie (Podlasie) na strychach mogą kryć się w rzeczach różne historie.
Jedna z nich przywędrowała do mnie zimą. Pani Iwona powierzyła w moje ręce ludowy ręcznik z kufra cioci. Znajdują się tam jeszcze inne skarby, ponieważ ciocia sama tkała materiały.
Ten trafił do mnie z prośbą o wykonanie na nim haftu.

 Nie miałam wątpliwości, że dotykam czegoś ważnego. Sam fakt, że to tkanina robiona ręcznie, nie z fabryki, do tego sprzed pół wieku, napawał wyjątkowością.

 Temat ręczników ludowych zaczęłam zgłębiać już wcześniej, ponieważ jest to niesamowite źródło haftowanych wzorów. Ale co innego oglądać je w książkach, a co innego być odpowiedzialnym za upiększenie haftem. 

Zabierając się do pracy miałam świadomość, że będę go gnieść, kłuć, spinać, naciągać na tamborek - po prostu rozkładać ręcznik na czynniki pierwsze.

Z drżeniem rąk podchodziłam do niego na początku, ponieważ z tyłu głowy byłam odpowiedzialna za jego kształt i nie było mowy o pomyłkach, czy pruciu, które zostawiłoby ślady.

Ale nie taki diabeł straszny, jak go malują - mówi przysłowie. 

Wzór rozrysowałam, nici przygotowałam, to do roboty.

Pani Iwona wybrała motyw ze "Wzornika tradycyjnych haftów i koronek". Nie bez przyczyny jest z miejscowości Ploski na Podlasiu, ponieważ jest nią związana. 

Dwa niebieskie ptaki, z rozłożonymi skrzydłami, niosą kwiatowy wieniec. 

Tkanina bardzo pozytywnie mnie zaskoczyła. Początkowe obawy, że nie jest o jednolitym splocie i haftowanie będzie utrudnione, okazały się zbędne. Materiał okazał się miękki i igła bardzo ładnie wchodziła między nici. Bałam się, że przy mocniejszym naciąganiu haftu i napinaniu tamborka będą widoczne marszczenia. Na szczęście tak się nie stało.

Pierwsze zaczęły wyłaniać się ptaki. Zresztą one pochłonęły najwięcej czasu i wysiłku.

Ręczniki ludowe są haftowane na dwóch końcach, dlatego siłą rozpędu zrobiłam najpierw cztery ptaki - po dwóch stronach. 

Wypełnianie wszystkich pochłonęło 7 motków granatowej nici i 4 jasnoniebieskiej.

W dalszej kolejności na warsztat poszły kwiaty w trzech wersjach kolorystycznych.

Zdjęcie robione wieczorem nie oddaje kolorów haftowanego motywu, ale szkielet najbardziej pracochłonnych części wyglądał tak:

Etap kolejny to dołożenie zieleni, liści, drobniejszych kwiatów i wypełnienie wzoru w szczegółach.

Patrząc na gotowy haft wydaje się, że może powstać w miarę szybko. Przeliczyłam się trochę i wpadłam w czasopułapkę, którą sobie zgotowałam.
Praca nad tym podlaskim motywem pochłonęła większość wieczorów od połowy lutego do końcówki kwietnia.
Podwójna praca, bo haft musiał być zdublowany na drugim końcu ręcznika ludowego.

Zwieńczeniem wzoru było dodanie inicjałów właścicielki., co pozwoliło spersonalizować ręcznik.

Dla porównania haft w autentycznej formie z 1920 r. ze zbiorów Muzeum w Bielsku Podlaskim.